Zawodowe prowadzenie pojazdów to profesja, która jest bardzo dokładnie uregulowana prawem. Dotyczy to choćby konieczności posiadania odpowiednich kwalifikacji, stosowania się do przepisów o okresie jazdy i zachowywania odpowiednich przerw już w trasie. Jedno z uregulowań dotyczy tego, jak powinno przebiegać rozliczenie czasu pracy kierowcy. 

Jakie są systemy czasu pracy kierowcy?

W odpowiedniej ustawie można znaleźć informację o pięciu systemach do wyboru. Decyzja, który z nich zostanie w danym przypadku zastosowany, zależy od rodzaju danego przewozu. Wykazane są:

• podstawowy,
• równoważny,
• przerywany,
• zadaniowy,
• mieszany, czyli łączy równoważny z przerywany.

Warto pamiętać, jeśli mowa o tym, jak wygląda rozliczenie czasu pracy kierowcy, że nie można dokonać tego w sposób przewidziany w Kodeksie Pracy, a o którym nie mówi odpowiednia ustawa.

Charakterystyka systemów pracy kierowcy

System podstawowy przypomina godzinowo zwykły etat, ponieważ kierowca pracuje przez 8 godzin na dobę, 5 dni w tygodniu i dzieje się to do czterech miesięcy. Co ważne, może on być stosowany do wszystkich rodzajów przewozów i nie potrzeba dodatkowych warunków, aby mógł być wprowadzony. Jednak nie jest on bardzo popularny w transporcie, gdyż jest mało elastyczny, jeśli chodzi o dzienną liczbę godzin, za to dopuszcza manipulowanie liczbą dni pracy w tygodniu, tak, aby finalnie w okresie rozliczeniowym czteromiesięcznym wyszło 5 dni przepracowanych w tygodniu, choć czasami może być to np. 6 dni, a w kolejnym tygodniu już tylko 4.

Kolejną opcją jest system równoważny. Tutaj rozliczenie czasu pracy kierowcy wygląda inaczej, gdyż pracodawca ma większą elastyczność jeśli chodzi o planowanie harmonogramu dla pracownika. Ważnym elementem jest możliwość wydłużenia tego okresu dziennie do 12 godzin, ale jednocześnie wymaga to skrócenia go innego dnia lub przyznanie dodatkowych dni wolnych. Co ciekawe, to wydłużenie może następować kolejno po sobie, ponieważ i tak finalnie pozostaje tyle samo na odpoczynek. Jest to opcja dobra, jeśli do wykonania obowiązków jedno dnia potrzeba choćby 5 godzin, a innego np. 10. W skład tego systemu wchodzi zasada pięciodniowego tygodnia pracy, który też może być ustalany nierównomiernie. To rozwiązanie jest komfortowe i pozwala dostosowywać się do konkretnego zadania, sytuacji czy potrzeb pracodawcy.

Przerywany czas pracy to kolejny system wymieniony w ustawie. Ta propozycja pozwala na wykonywanie obowiązków w dwóch częściach jednej doby oddzielonych przerwą, której wykorzystanie zależy już tylko od pracownika. Najdłuższa przerwa musi być zaplanowana i może trwać maksymalnie 5 godzin lub 6 w przewozach regularnych osób, a sam kierowca otrzymuje za nią 50% stawki osobistego zaszeregowania. Te reguły czasowe wynikają z konieczności zapewnienia odpowiednio długiego, nieprzerwanego odpoczynku. Z uwagi na szansę podzielenia pracy, jest to popularny model pracy osób kierujących pojazdami komunikacji miejskiej, których potrzeba więcej w okresach szczytu.

Jeszcze inaczej wygląda typ mieszany. Łączy w sobie system równoważny i przerywany. Pracodawca może jednego dnia zastosować okres pracy z przerwą, a kolejnego zaplanować harmonogram bez przerwy, ale z wydłużonym lub skróconym czasem dobowym. Co ciekawe, nawet jednego dnia można połączyć oba modele. Zawsze trzeba jednak pamiętać o obowiązkowym okresie nieprzerwanego odpoczynku – łączony dobowy czas pracy nie może być dłuższy niż 13 godzin, aby wypoczynek odbył się zgodnie z przepisami. Rozliczenie czasu pracy kierowcy w tym systemie niekiedy jest problematyczne z powodu trudności z umiejscowieniem i zaplanowaniem przerw.

Ostatni jest typ zadaniowy. Pracodawca rozlicza z wykonanego zadania, ale bez uwzględniania czasu, w którym wykonywano obowiązki. Ustala on zadania w okresie, który umożliwia ich wykonanie, a jednocześnie z poszanowaniem prawa dotyczącym normy czasu pracy, przerw, odpoczynku.

Rozliczenie czasu pracy  kierowcy – najkorzystniejszy system

Dla kierowcy najbardziej korzystny system to ten, w którym może on wykonać swoje obowiązki i poszanowane są jego prawa. Wiele zależy od konkretnej pracy i nie ma jednego uniwersalnego modelu najlepszego dla każdej sytuacji. Warto wziąć pod uwagę charakter danego transportu, potrzeby przewozów, czas jazdy oraz warunki ekonomiczne.

Rozliczenie czasu pracy kierowcy to bardzo ważny element zatrudnienia w transporcie. Z tego powodu warto dokładnie zapoznać się z każdym system, aby podjąć świadomą decyzje, który z nich będzie odpowiedni w danej sytuacji. Dobrą praktyką jest słuchanie zarówno pracownika, jak też pracodawcy.